“`html

İnsülin Direnci Nedir ve Oruç Tutmanın Etkileri

Son yıllarda sıkça gündeme gelen “insülin direnci” terimi, hem basında hem de sosyal medyada birçok kez yer aldı.

Bu konu üzerine pek çok kitap yazıldı ve insülin direncini önlemeye yönelik egzersizler ve diyet önerileri içeren çeşitli videolar paylaşıldı.

İnsülin direnci, tip 2 diyabet gibi ciddi sağlık sorunlarıyla sonuçlanabilir.

Peki, insülin direnci nasıl ortaya çıkar? Belirtileri nelerdir? Tedavi yöntemleri var mı? Oruç tutmak, insülin direncini azaltmaya yardımcı olabilir mi?

• Diyabet nedir, bu durumda neler yapılmalıdır?

İnsülin Nedir?

Pankreas tarafından üretilen insülin, vücudumuzda bulunan en önemli hormonlardan biridir.

Görevi, kan şekeri (glukoz) düzeylerini sağlıklı seviyelerde tutmaktır.

İnsülin, vücudumuzun enerji kaynağı olan glukozu depolayarak bu işlevi yerine getirir.

Pankreasın yetersiz insülin üretmesi ya da vücudun insülini gerektiği gibi kullanamaması durumunda birçok sağlık sorunu ortaya çıkabilir.

İnsülinin Çalışma Mekanizması:

• Vücut, besinleri glukoza dönüştürür, bu da enerji kaynağıdır.
• Glukoz kan akışına geçer ve pankreasa insülin salgısı için sinyal gönderir.
• İnsülin, glukozun hücrelere girmesine yardımcı olarak enerji oluşturulmasına ya da depolanmasına olanak tanır.
• Kandaki glukoz seviyesi azaldığında pankreas insülin üretimini durdurur.

İnsülin Direnci Nedir?

İnsülin direnci, kas, yağ ve karaciğer hücrelerinin insülini etkili bir şekilde kullanamadığı bir durumdur.

Bu durum, hücrelerin glukozu depolamasını ya da kullanmasını zorlaştırır.

Sonuçta pankreas, yüksek glukoz seviyelerini dengelemek için daha fazla insülin üretmektedir.

Bu duruma hiperinsülinemi denir.

Pankreas, hücrelerin zayıf tepkisini dengeleyebilirse kan şekeri normal seviyelerde kalır. Ancak insülin direnci arttıkça, glukoz seviyesi de yükselir.

Bu da zamanla tip 2 diyabet ve diğer hastalıklara yol açabilir.

İngiltere Ulusal Sağlık Servisi’nde çalışan ve kendi kilo verme kliniği bulunan endokrinoloji uzmanı Franklin Joseph, insülin direncinin “genetik, yaşam tarzı ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklandığını” belirtiyor.

İnsülin direncinin nedeni kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Joseph, insülin direncini artıran faktörleri şu şekilde sıralıyor:

• Obezite: Özellikle karın bölgesindeki yağların insülin direnciyle ilişkisi yüksektir.
• Fiziksel Aktivite Eksikliği: Düzenli egzersiz yapmamak insülin direncini artırabilir.
• Genetik Yatkınlık: Bazı bireyler genetik olarak insülin direncine daha yatkın olabilir.
• Diyet Alışkanlıkları: İşlenmiş gıdalar ve fazla şeker içeren beslenme biçimleri insülin direncini artırabilir.
• Kronik Stres: Stres hormonları, insülinin işlevini etkileyerek direncin artmasına neden olabilir.
• Uyku Problemleri: Yetersiz uyku, insülin hassasiyetini olumsuz etkileyebilir.
• Diğer Sağlık Sorunları: PCOS gibi bazı durumlar insülin direncini artırabilir.
• Yaş: Yaş ilerledikçe hücreler insüline karşı daha az duyarlı hale gelebilir.

Oruç ve İnsülin Direnci İlişkisi

Diabetes UK kuruluşu, Ramazan ayında sağlık sorunları olan bireyleri oruç tutma konusunda uyarıyor.

Birmingham Üniversitesi Hastanesi Diyabet Kliniği Direktörü Prof. Wasim Hanif, “Diyabetle yaşayanların oruç tutmaları için diyabet uzmanlarına danışmaları önemlidir” dedi ve ekledi:

“Diyabetli bireylerin oruç tutması, sağlık problemlerine yol açabileceği için risklidir.”

Prof. Joseph, oruç tutmanın insülin direnci ve tip 2 diyabet hastalarında insülin hassasiyetini artırabileceğine dair bilimsel bazı bulgular olduğunu belirtiyor.

Ayrıca, bazı kişiler oruç tutarken kilo kaybı ve vücut yağında değişim gibi olumlu sonuçlar da yaşayabiliyor.

Prof. Joseph’e göre Ramazan’daki oruç tutma etkileri “yaş, cinsiyet, mevcut sağlık durumu, beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivite” açısından kişilere göre değişmektedir.

Uzman, bu konuda şu ifadeleri kullanıyor:

“Ramazan’da oruç tutan diyabet hastalarının sağlık durumlarını dikkatlice izlemeleri ve uzmanlardan rehberlik alarak bu süreci en iyi şekilde yönetmeleri oldukça önemlidir.”

Beslenme uzmanı Reem El-Abdallat, oruç sırasında sağlık faydalarını en üst seviyeye çıkarmanın önemine dikkat çekiyor ve “Aralıklı oruç ya da Ramazan orucu sırasında dengeli beslenmek şart” diyor.

İnsülin Direnci Olanlar Aralıklı Oruç Tutmalı Mı?

Aralıklı oruç son yıllarda dünya genelinde popülerlik kazanmıştır.

Uzmanlar bu uygulamanın sağlık faydalarından söz etmektedir.

Bu oruç türü, haftada bir gün ya da daha uzun bir süre boyunca yemek yememeyi içerir.

Hindistan’ın Tamil Nadu bölgesindeki Hristiyan Tıp Koleji Hastanesi’nden endokrinoloji profesörü Dr. Nitin Kapoor, bazı araştırmaların aralıklı oruç düzeninin tıbbi faydalarını gösterdiğini ifade ediyor.

Ancak Kapoor, bu oruç biçiminin herkese uygun olmadığının altını çizerken, beslenme düzeninin bireye özel olarak hazırlanması gerektiğini vurguluyor.

Prof. Kapoor ayrıca herhangi bir diyetin veya oruç tarzının “uzun dönem sürdürülebilirliği” konusuna değinerek, “Başarılı bir diyet uygulayacak mısınız? Hedefiniz 15 kilo vermek olabilir, ancak diyetinizi bıraktığınızda bu kaybı geri alabilirsiniz” dedi.

Prof. Joseph, bu tür oruçlarla ilgili araştırmalara devam edildiğini ve bazı bulguların insülin hassasiyetini artırabileceğini gösterdiğini belirtiyor:

“Örneğin, 2015’te Cell Metabolism dergisinde yayınlanan bir çalışma, gün aşırı oruç tutmanın obez olmayan bireylerde insülin hassasiyetini iyileştirdiğini ortaya koymuştur.”

İnsülin Direnci Semptomları

İnsülin direncinin belirtileri genellikle ilk başta hafif ve fark edilmesi zor olabilir.

Prof. Joseph’e göre, bu belirtiler arasında artan açlık hissi, yorgunluk, kilo vermede zorluk, boyun, koltuk altı ve kasık bölgelerinde kararmalar, yüksek tansiyon, yüksek trigliserit seviyeleri, düşük HDL kolestrolü ve PCOS bulunmaktadır.

İnsülin direncinin ilerlemesi, tip 2 diyabet ve kan şekeri seviyesinde ciddi artışlara neden olabilecek başka semptomların da ortaya çıkmasına yol açabilir. Bu belirtiler arasında sık tuvalete gitme, artan susuzluk ve bulanık görme gibi durumlar yer alabilir.

Prof. Joseph, bu semptomların “kişiden kişiye değişebileceğini ve herkesin aynı belirtileri göstermeyebileceğini” vurguluyor:

“Ayrıca, bu semptomlar başka sağlık sorunlarının belirtisi de olabilir. Bu nedenle, kesin bir değerlendirme için mutlaka bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır.

İnsülin direncinin erken tespiti ve doğru yönetimi, tip 2 diyabet ve kalp-damar hastalıkları gibi komplikasyonların önlenmesi açısından oldukça önemlidir.

İnsülin Direncinin Ciddi Sağlık Sorunlarına Yol Açma Riski Ne Kadar Yüksek?

Prof. Joseph, insülin direncine sahip insanların %70-80’inin uygun tedavi almadıkları sürece ileride tip 2 diyabet geliştireceklerini ifade ediyor.

Ayrıca, güneydoğu Asya kökenli bireyler için tip 2 diyabet riski daha fazladır.

Glisemik Sistem Nedir?

Glisemik endeks, gıdaların kan şekeri seviyelerini ne ölçüde etkilediğini sınıflandıran bir sistemdir.

Tüketilen yiyeceklerin kandaki glukoz seviyesini ne hızda artırdığını gösterir.

Karbonhidratlar genellikle yavaş emildiği için düşük bir glisemik endekse sahiptir.

Düşük glisemik endekse sahip yiyecekler arasında bazı sebzeler, meyveler, tatlandırılmamış süt, baklagiller ve tam tahıllı gıdalar bulunmaktadır.

Buna karşın, şeker içeren gıdalar ve beyaz pirinç gibi yiyecekler, kan şekerini hızla artırdığı için yüksek glisemik endekse sahiptir.

Ancak yalnızca glisemik endeks değerlendirildiğinde bir yiyeceğin sağlıklı olup olmadığı kesinlik kazanmaz.

Örneğin, birçok çikolata türünün glisemik endeksi düşükken, yüksek kalori içermektedir.

Yüksek glisemik endekse sahip gıdalar sağlıklı olmayabilir. Örneğin, karpuz gibi bazı meyveler glisemik endekse sahip olsa da sağlık açısından faydalıdır.

Bu durumda, önemli olan beslenme biçiminin sağlıklı ve dengeli olmasını sağlamaktır.

İnsülin Direnci Düzeltilebilir Mi?

Prof. Joseph, “İnsülin direnci, yaşam tarzı değişiklikleri ve bazen ilaç tedavisi ile düzeltilebilir veya önemli ölçüde iyileştirilebilir” diyor.

Beslenme uzmanı Reem El-Abdallat, insülin direnci olan kişilerin sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmeleri ve şeker ile nişastalı gıdalardan kaçınmaları gerektiğini vurguluyor.

Her iki uzman da düzenli fiziksel aktivitenin önemine dikkat çekiyor.

Prof. Joseph, kronik stresle başa çıkmada yöntemler öneriyor:

“Meditasyon, yoga, derin nefes egzersizleri gibi sağlıklı tekniklerle stres yönetimi faydalı olabilir.”

Yeterli uyku almak da bu süreçte oldukça önemlidir.

Metformin gibi ilaçların, insülin direnci ve tip 2 diyabet gibi rahatsızlıkları olumlu yönde etkileyebileceği bilinmektedir.

İlgili Haberlere Göz Atın

• İngiltere’de çorba ve sıvı diyeti, tip 2 diyabet tedavisinde etkili olduğu belirlendi.
• İlk 1000 günde şeker tüketimi, sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratıyor.

“`